Ι. ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΩΤΑΤΗ ΠΑΙΔΕΙΑ
Οι παρακάτω προτάσεις αναφέρονται στο σήμερα, σ’ ένα βραχυπρόθεσμο/ μεσοπρόθεσμο στάδιο και μπορούν να πραγματωθούν με δυναμικούς αγώνες από την πλευρά των πολιτών. Συνδέονται άρρηκτα ωστόσο με τον μακροπρόθεσμο στόχο της δημιουργίας μιας κοινωνίας περιεκτικής δημοκρατίας, πέρα από την αντιπροσωπευτική «δημοκρατία» και την καπιταλιστική οικονομία της αγοράς. Προωθούν τη δημοκρατική παιδεία με την κλασική έννοια της πολύπλευρης εκπαίδευσης των πολιτών ως πολιτών –μέσω της ανάπτυξης της αυτενέργειας τους– και ως μελών της κοινωνίας –μέσω της ανάπτυξης των προσωπικών ικανοτήτων τους και ιδιαίτερα της ικανότητας τους για αυτοστοχαστική δραστηριότητα (και όχι για αποστήθιση!). Η Παιδεία αυτή είναι αδύνατη χωρίς ένα δημοκρατικό περιβάλλον. Δηλαδή, ένα περιβάλλον, όπου οι πολίτες, μέσα από τις συνελεύσεις τους στους δήμους, οι οποίοι θα ενώνονται σε μια συνομοσπονδία, θα καθόριζαν το γενικό περιεχόμενο της παιδείας και της έρευνας, το οποίο θα εξειδίκευαν οι συνελεύσεις των εκπαιδευτών και εκπαιδευόμενων.
1. Πανεπιστήμια, έμμεσα ελεγχόμενα από μια εθνική συνομοσπονδία αποκομματικοποιημένων δήμων (κάτι που επιτρέπει τον αμεσοδημοκρατικό χαρακτήρα του έλεγχου διασφαλίζοντας το γενικό συμφέρον) και άμεσα ελεγχόμενα από τους πανεπιστημιακούς και τους εκπαιδευόμενους. Έτσι μπορεί να επιτευχθεί ο βασικός στόχος μιας πραγματικά δημοκρατικής εκπαίδευσης για την αποσύνδεση των πανεπιστημίων από την αγορά (σε αντίθεση με τα κόμματα εξουσίας και την ρεφορμιστική Αριστερά που παίρνοντας δεδομένο το σημερινό σύστημα έχουν βασικό στόχο την καλύτερη σύνδεση πανεπιστημίων και αγοράς!).
2. Πλήρης αυτονομία κάθε πανεπιστήμιου από το κράτος. Το περιεχόμενο σπουδών, η ίδρυση νέων τμημάτων κλπ αποφασίζονται κατά 50% από τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι κάνουν βασικά και τις προτάσεις, και ανά 25% από τους εντολοδόχους των δημοτικών συνελεύσεων και των φοιτητικών συνελεύσεων. Ενώ η διοίκηση των πανεπιστημίων γίνεται από τις συνελεύσεις διδασκόντων και φοιτητών σε ίσα ποσοστά και με διαφανείς διαδικασίες.
3. Υποχρεωτική παροχή και χρήση λίστας πολλαπλών ερευνητικών πηγών (reading lists) –αντί για το σύγγραμμα του διδάσκοντος καθηγητή– από την οποία οι φοιτητές θα επέλεγαν με τη συμβουλή των καθηγητών τις καταλληλότερες.
4. Χρηματοδότηση πανεπιστήμιων και έρευνας από ένα άκρως προοδευτικό φορολογικό σύστημα (οι πλουσιότεροι πληρώνουν τους περισσότερους φόρους και αντίστροφα). Αυτή η χρηματοδότηση πρέπει να εξασφαλίζει πραγματικά δωρεάν παιδεία, η οποία θα καλύπτει όχι μόνο τα έξοδα σπουδών αλλά και διαβίωσης των φοιτητών. Η χρηματοδότηση πρέπει να είναι ίση για όλα τα πανεπιστήμια ανά σπουδαστή. Έτσι, θα αναπτύσσεται άμιλλα που θα οδηγεί σε μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων και φοιτητών (και επομένως εσόδων), διευκολύνοντας ακόμη περισσότερο τη δραστηριότητα των «επιτυχημένων» πανεπιστήμιων και ενθαρρύνοντας τα λιγότερο «επιτυχημένα» να βελτιώσουν τα προγράμματα σπουδών και τον τρόπο έρευνας και διδασκαλίας ανάλογα. Το κατά πόσο όμως η άμιλλα αυτή θα είναι ευγενής και δεν θα κρύβει ιδιοτέλειες και άλλα ύποπτα κίνητρα, θα παρακολουθείται αυστηρά από ειδικά συγκροτημένες μικτές επιτροπές των εντολοδόχων των συνελεύσεων.
5. Κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων και ελεύθερη δωρεάν εισαγωγή οποιουδήποτε ενδιαφερόμενου σε οποιοδήποτε γνωστικό πεδίο, αλλά με εφαρμογή αυστηρών κριτηρίων για την συνέχιση των σπουδών που χρηματοδοτούνται, μαζί με τα έξοδα διαβίωσης των φοιτητών, από το κοινωνικό σύνολο. Συγκεκριμένα η συνέχιση των σπουδών δεν θα βασίζεται στο σημερινό εξετασιοκεντρικό σύστημα αλλά σ’ ένα σύστημα συνεχούς αξιολόγησης των σπουδαστών με βάση τακτικές αλλεπάλληλες γραπτές εργασίες τις οποίες θα καλούνται οι φοιτητές να υπερασπίσουν ενώπιον των διδασκόντων και των συμφοιτητών τους.
6. Μετάβαση από το πρώτο πτυχίο σε μεταπτυχιακές σπουδές (οι οποίες θα παρέχουν στους ενδιαφερόμενους πιο εξειδικευμένες γνώσεις σε συγκεκριμένο ερευνητικό πεδίο και δεν θα είναι –όπως σήμερα– απλά μέσο κοινωνικής επιλογής) με βάση το συνολικό αποτέλεσμα της συνεχούς αξιολόγησης κατά το τελευταίο έτος σπουδών και υποβολή και προφορική στήριξη εργασίας που να δικαιώνει τη συνέχιση των σπουδών.
7. Αξιολόγηση διδακτικού προσωπικού στη βάση πολλαπλών κριτηρίων (επιστημονικής έρευνας, διδακτικής επάρκειας, παρουσίας στον πανεπιστημιακό χώρο, κοινωνικά) που θα διαμορφώνονται από ειδικούς ανά κλάδο εντολοδόχους των συνελεύσεων διδασκόντων α) από το ίδιο πανεπιστήμιο, β) από άλλα πανεπιστήμια, αλλά και γ) από τους εντολοδόχους των φοιτητικών συνελεύσεων (1/3 των ψήφων ο καθένας)
8. Διεύρυνση του Πανεπιστημιακού άσυλου ώστε τα Πανεπιστήμια νʼ αποτελούν, τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη, κέντρα ελεύθερης σκέψης και φρονήματος απέναντι στην κάθε μορφής εξουσία.
9. Πλήρης αποκομματικοποίηση της παιδείας και του φοιτητικού κινήματος
http://www.inclusivedemocracy.org
-------------------------
Ας μιλήσουμε μ’ ένα απτό παράδειγμα. Στη Βενεζουέλα, η μπολιβαριανή επανάσταση αναζητά εναγωνίως εναλλακτικές λύσεις για να αναδιοργανώσει το κοινωνικό μοντέλο δικαιότερα και πιο ισότιμα. Σ’ αυτά τα πλαίσια, έχει ήδη διαμορφώσει μηχανισμούς μέσα στα πανεπιστήμια οι οποίοι ελέγχουν τόσο την ποιότητα της εκπαίδευσης όσο και τους προσανατολισμούς της, το εάν αυτή συμβάλλει στην ευημερία και την ανάπτυξη της κοινωνίας και στο εάν συμβάλλει στους ευρύτερους στόχους της επανάστασης για διεύρυνση της συμμετοχής των πολιτών, στην ανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων, των συνεταιρισμών κ.λ.π.
Η εσωτερική διοίκηση αυτού του πανεπιστημίου, λοιπόν, περιγράφεται κάπως έτσι από την πρύτανή του:
«Υπάρχει [στο πανεπιστήμιο] ένα εκτελεστικό συμβούλιο που ασχολείται με τα καθημερινά ζητήματα της διαχείρισης και περιλαμβάνει τον πρύτανη, τον αντιπρύτανη, έναν διευθυντή σπουδών κι έναν γενικό γραμματέα. Το ανώτερο όργανο είναι το διοικητικό συμβούλιο στο οποίο συμμετέχουν οι καθηγητές, το προσωπικό, οι φοιτητές και εκπρόσωποι της κυβέρνησης. Υπάρχουν επίσης τα ακαδημαϊκά συμβούλια, τα συμβούλια της πανεπιστημιούπολης -για κάθε πανεπιστήμιο ξεχωριστά – αλλά και τα μη-ακαδημαϊκά συμβούλια τα οποία περιλαμβάνουν ανθρώπους από τις κοινότητες».
Αλλού, ο υπουργός παιδείας της Βενεζουέλας μας δίνει μία συνολικότερη εικόνα:
«Στο μπολιβαριανό Σύνταγμα έχουμε θεσπίσει λαϊκά συμβούλια προγραμματισμού σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, τα οποία εκπονούν αναπτυξιακά προγράμματα που λαμβάνουν υπ’ όψη τις πραγματικότητες της κάθε περιοχής. […]. Τι προβλέπουν αυτά; Την ύπαρξη σε κάθε δήμο όχι απλώς ενός πανεπιστημίου, αλλά ενός χώρου ανώτατης εκπαίδευσης, που περιλαμβάνει εργαστήρια, εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις και συμπλέει με τις ανάγκες της κάθε περιοχής. Τα συμβούλια της περιοχής υποβάλλουν τις ανάγκες τους στα πανεπιστήμια και αυτά τους απαντούν. Τα πανεπιστήμια πηγαίνουν εκεί που είναι ο λαός και όχι το αντίθετο. Το πανεπιστήμιο ικανοποιεί τις ανάγκες του κάθε τόπου».
Αυτό, λοιπόν, είναι ένα υπαρκτό «σχέδιο», που διευρύνει την έννοια του «δημόσιου» καθιστώντας την μάλιστα περισσότερο αποτελεσματική κοινωνικά.
Αν βέβαια καταθέταμε αυτές τις προτάσεις σήμερα στην χώρα μας, θ’ ακούγαμε τα… εξ αμάξης απ’ όλες τις πλευρές. Οι νεοφιλελεύθεροι θ’ άρχιζαν το σύνηθες τροπάρι περί «ουτοπισμού» και ανέξοδου «αριστερισμού», ενώ το ακαδημαϊκό κατεστημένο θα οχυρωνόταν πίσω από τις κενές ουσίας κραυγές υπέρ της «αυτονομίας του πανεπιστημίου», του «ασύλου» της ασυδοσία τους, δηλαδή, που τους παρέχει ο κρατισμός…
http://www.ardin.gr
Login
FAQ
